Heel wat mensen met een stoma durven niet meer op reis uit schrik dat hen tijdens die enkele weken iets ergs zou kunnen overkomen of omdat zij vrezen dat zij zo ver van huis hun probleempjes niet langer onder controle zouden kunnen houden. Niemand ter goeder trouw kan beweren dat hun schrik ongegrond is. Maar wanneer u enkele gemakkelijk aan te houden regeltjes naleeft, loopt u niet meer dan gelijk wie de kans om in de problemen te geraken. Al te vaak vergeet een stomadrager dat hij niet langer ziek is, maar alleen zijn levenswijze enigszins aan zijn handicap moet aanpassen om zoals iedereen normaal te kunnen leven. En vakantie hebben ook zij echt nodig. Daarom deze enkele raadgevingen die u kunnen helpen weer een heerlijke en kommerloze vakantie te beleven.

Wie graag op reis gaat, hoeft zich geen te grote zorgen te maken. Het vraagt zoals u hiervoor kon lezen, alleen wat meer voorbereiding en wat meer organisatie dan vroeger, maar niets belet u om weer de wijde wereld in te trekken.

Om u zelfvertrouwen te geven raad ik u aan eerst wat in de buurt te wandelen. Wanneer u zich beter in uw vel voelt, kunt u beginnen met korte uitstapjes of city-trips. Eens dat u wat meer ervaring hebt opgedaan, ligt de ganse wereld weer aan uw voeten. Wanneer men als stomadrager op reis gaat naar de warme landen is het verstandig vooraf uw huisdokter of chirurg om raad te vragen over de ziekten ter plaatse.  Meestal zal iemand met een colostomie zonder problemen zo’n reis naar het zuiden kunnen maken, maar voor diegenen met een ileostomie ligt het ietsje moeilijker.

Vooral ileostomiedragers, die onder doktersbehandeling leven, moeten hun chirurg of toch minstens hun huisdokter raadplegen alvorens de hitte en de reisdrukte te trotseren. Zij mogen zich in geen geval druk of zenuwachtig maken bij de minste tegenvaller. Je bent toch met vakantie. Informeert u in elk geval steeds vooraf over:

A - Het vochtverlies

Hoe warmer het klimaat, hoe meer we transpireren. Door het zweten, merkbaar of niet, kan het lichaam zoveel vocht verliezen dat het gaat uitdrogen. De eerste tekenen hiervan zijn niet altijd een dorstgevoel. Een uitstekende leidraad om na te gaan of men voldoende drinkt, is het controleren van uw urineproductie, d.w.z.: 1 liter of meer per dag.

Het verlies aan lichaamsgewicht door vochtverlies kan bij iemand met een ileostoma oplopen tot 8% van zijn lichaamsgewicht, d.w.z. tot 5 kg bij een persoon van 60 kg. Maar iemand met vakantie in warme landen die meer dan 5 kg aan gewicht verloren heeft, raadt men aan naast het veel drinken (bouillon, thee, koffie, tomatensap, wortelsap) en het eten van chips en crackers, ook een zakje ORS (Oral Rehydration Salts) in te nemen. Zoiets kunt u vrij bij elke apotheker kopen.

Elke ileostomiedrager weet dat hij erg gemakkelijk diarree kan krijgen, ook zonder darminfectie te wijten aan het drinken van geïnfecteerd water of het eten van bedorven voedsel. Hij kan daarvoor een diarreestoppend middel innemen. Hij moet daarom bij die voor hem ongewoon warme temperaturen, waar het transpireren nog bovenop komt, veel drinken. Minstens 3 liter per dag zou mooi zijn.

Ernstig vochtverlies bij aanhoudende diarree kunt u niet opvangen door veel te drinken. Een opname in een ziekenhuis is dan noodzakelijk want vocht en electrolyten moeten dan via een infuus rechtstreeks in de aderen toegediend worden. Eenmaal de vochtbalans weer in evenwicht is, kunt u weer beginnen met veel drinken, liefst alkalisch water, en eten. Vasten heeft dan weinig zin want het zal u alleen nog meer verzwakken.
Bij iemand met een colostomie zal de vocht- en electrolytenhuishouding niet zo vlug in de war geraken.

B - Het zoutverlies

Het gebrek aan lichaamsvocht zal meestal ook gepaard gaan met een tekort aan zout. Immers, naast een groot vochtverlies, verdwijnt bij de ontlasting ook zowat 8 gr. natriumchloride of keukenzout en ook bij het transpireren verliest u niet alleen water, maar ook heel wat zout. Samen kan dat vlug leiden tot een zoutgebrek in het lichaam.

Daar komt bij een ileostomiedrager vaak ook nog diarree bovenop. Deze diarree kan in ernst uitlopen van één enkele dag verlies van vakantieplezier tot de opname in een ziekenhuis met ernstige uitdroging. Vooral wanneer u door zoutgebrek ook nog begint over te geven, geraakt u snel in ernstige gezondheidsproblemen.

Om dat zoutverlies op te vangen moet u per dag bij het eten minstens 15 gr. zout aan uw voeding toevoegen. Dat lijkt wel veel als men dat ziet liggen, maar met een zoutverlies van 8 gr. door ontlasting, blijft uiteindelijk amper nog voldoende over om ook het verlies door transpiratie op te vangen. Daar waar dokters meestal een vermindering aan zoutgebruik voorschrijven, moet de ileostomiedrager dat liefst verhogen (tenzij bij hoge bloeddruk of verbod van uw dokter). Praat erover met uw dokter.

Wat zijn de meest herkenbare symptomen van zoutgebrek? Bij zoutgebrek wordt men prikkelbaar, is men vlugger vermoeid, heeft men concentratiestoornissen en gaat men aan gewicht verliezen. Heel wat mensen worden bovendien erg misselijk en gaan braken.
In zijn reiskoffer stopt iemand met een ileostomie naast een extra voorraad geneesmiddelen en opvangapparatuur dan maar liefst ook nog:

  • ORS zakjes (= Oral Rehydration Salts)
  • Bouillontabletten
  • Chips (eten met mate om het gewicht in de hand te houden)

 

1-Doe het wat rustiger aan!

Wanneer u zenuwachtig gaat doen, zult u onvermijdelijk last krijgen met uw darmen (diarree, krampen, etc.)
Ga niet urenlang aan één stuk doorrijden om zo vlug mogelijk uw bestemming te bereiken, maar las regelmatige pauzes in om u te ontspannen en indien nodig uw stomazakje tijdig te ledigen of te  vervangen. Onderweg is het uitzicht ook mooi!

2-Neem uw tijd bij het eten!

Wanneer u onderweg iets gaat eten, moet u zoals thuis hiervoor de tijd nemen. Goed kauwen (goed gebit) bevordert de spijsvertering en verhindert overmatig inslikken van lucht. Eet en drink matig en rustig. Vooral koolzuurhoudende dranken kunnen een te grote gasvorming in de darmen, dus in het zakje, verwekken.

3-Waar logeren!

Kies uw verblijfplaats zorgvuldig uit. Of u nu in een hotel boekt of er met uw tent of caravan op uittrekt, steeds moet u het meest aandacht besteden aan de hygiëne. Zoek een camping uit met voldoende en vooral propere sanitaire voorzieningen.


Vooral ’s morgens is het daar erg druk en u hebt meestal wat meer tijd nodig dan anderen, vooral wanneer u spoelt. Doe dat liefst na de grote stormloop. Het is immers erg vervelend wanneer een in nauwe schoentjes staande kampeerder ongeduldig op uw toiletdeur staat te bonken. U kunt dat gemakkelijk vermijden door iets later of vroeger te beginnen.

In camping- en caravanzaken verkoopt men zeer praktische draagbare toiletten, die u mee kunt nemen in uw caravan wanneer u er over voldoende plaats beschikt. U hebt dan alle tijd voor uw verzorging, terwijl ook bijkomende geurtjes en lawaai niemand zullen hinderen.

Op hotel neemt u liefst een kamer met eigen sanitaire voorzieningen. Met gemeenschappelijke douche en toilet op de gang krijgt u vast dezelfde problemen als op de camping. Vooral mensen met een colostomie, die gewoon zijn te spoelen, kunnen dan tijdens hun vakantie dat verlossende systeem verder gebruiken. De meestal kleine toeslag hiervoor geeft u meer comfort en gemoedsrust dan u kunt vermoeden.

Het ongelukje dat u thuis wel eens overkomt, kan natuurlijk ook tijdens uw vakantie gebeuren. Als u een lek en dus ontlasting in bed krijgt, hoeft u daarvoor niet in paniek te geraken. Vooral dan is een eigen toilet en water in de buurt onbetaalbaar. Spoel uw lakens even uit in bad of douchecel en vraag gewoon om een nieuw stel. U hoeft daarbij uw probleem niet uit te leggen, want vooral in zuidelijke landen komt zoiets heel wat regelmatiger voor dan u denkt. Ook mensen zonder stoma worden wel eens door een nachtelijke diarree in bed verrast.

Doe hierover echter niet te druk. Ver van huis zijn we wat meer alert, en voorkomen we meestal dergelijke problemen door een grotere waakzaamheid en het vermijden van elk risico.

Ik neem altijd een rubber onderlegger mee, je weet wel, zo’n ding dat men voor bedwaterende kinderen gebruikt. Tussen laken en matras gestopt vóór het slapengaan, verhindert dat het eventueel bevuilen van de matras. Maar men kan ook een gewone opengesneden plastic zak hiervoor gebruiken. ’s Morgen, alvorens de kamer te verlaten, neem ik dat ding er wel weer uit. Het is een kleine moeite, maar het voorkomt een mogelijke en vooral vervelende situatie.

4-Wat met uw stomahulpmiddelen?

Zorg er vooral voor dat u voldoende stomahulpmiddelen bij hebt. Controleer vooraleer u vertrekt of datgene wat in de doos steekt overeenstemt met wat u gebruikt. Ook in de fabriek kan men zich wel eens vergissen. Wanneer u dat pas in het buitenland vaststelt, bent u de sigaar. Ga ik met vakantie, dan neem ik altijd minstens het dubbele mee van wat ik normaal aan stomahulpmiddelen gebruik.

Tijdens uw verlof hebt u wat meer van die spullen nodig want u gaat dan sneller uw opvangprothese vervangen om elk risico van loskomen te beperken. Bovendien bent u heel wat actiever dan gewoonlijk, drinkt en eet u meestal heel wat anders dan thuis en stelt u daarbij ook nog uw apparatuur bloot aan veel hogere temperaturen en meer water dan gewoonlijk. De huidige opvangmiddelen kunnen weliswaar tegen een stootje, maar het is beter “voorzien dan berouwen”.

Zorg er altijd voor een aantal van die zaken bij de hand te hebben. Vooral bij groeps- en vliegtuigreizen gaat men de bagage afzonderlijk opbergen. Wanneer die bij aankomst spoorloos blijkt, kan dat heel wat narigheden geven. Houd daarom  steeds een zekere hoeveelheid in uw handbagage bij. Hou vooral rekening met de huidige veiligheidsvoorschriften en informeer vooraf bij de luchthavenadministratie wat u in die handbagage wel en wat niet kunt meenemen. Ik denk evenwel niet dat uw stomaproducten een veiligheidsprobleem zullen vormen.

Het is ook verstandig steeds de juiste merknaam en de typenummering ervan te noteren en mee te nemen. Wanneer u op reis dan toch vaststelt dat u waarschijnlijk onvoldoende protheses bij zult hebben, dan kunt u die, weliswaar op eigen kosten, bij een plaatselijke apotheker of bandagist kopen. Kunnen deze mensen u niet helpen, dan moet u contact opnemen met uw chirurg of uw apotheker. Het is daarom altijd verstandig het telefoonnummer van deze mensen bij te hebben. Ook het telefoonnummer van de firma die in België uw protheses verdeelt, kan nuttig zijn. Misschien is uw vertrouwde gerief in het buitenland gekend onder een andere naam of nummer.

Vooral voor ons is het enorm belangrijk alvorens naar het buitenland te vertrekken bij het ziekenfonds de papieren op te halen die in uw vakantieoord nodig zijn om gratis bij een arts op consultatie te kunnen gaan.

5-Wat eten?

Ook lekker eten hoort bij het met vakantie zijn. Gezien u niet meer ziek bent, kunt u meestal gewoon eten waar u trek in hebt. Het wordt echter toch aangeraden om vóór uw vertrek de huisarts hierover om raad te vragen. Onthoud echter dat u ook tijdens uw vakantie niet mag eten of drinken wat ook thuis niet kan. Vooral wanneer u naar Zuid Europa trekt, is het belangrijk volgende regeltjes in acht te nemen:

  • eet alleen in propere eettenten of restaurants;
  • vermijd zelfbedieningszaken waar het eten urenlang op het vuur staat te pruttelen;
  • wees altijd voorzichtig met in olie bereide of ermee besprenkelde spijzen
  • gebruik uitsluitend drinkbaar water, liefst uit gesloten flessen (niet alleen om de dorst te lessen, maar ook om uw tanden te poetsen, het op de plaatselijke markt gekochte fruit te reinigen, etc.) Het water uit de tapkraan is in vreemde landen voor ons praktisch nooit drinkbaar;
  • geniet van de streekgerechten, maar ga niet elke dag sterk gekruide maaltijden eten indien u dat niet gewoon bent;
  • wanneer u vlug een ontstelde maag hebt, kunt u beter vooraf bij uw apotheker of uw huisarts hiervoor de nodige middeltjes vragen. Zij weten welke medicatie in uw geval het best past.

6-Geneesmiddelen op reis

Wanneer u regelmatig geneesmiddelen moet innemen, is het interessant de wetenschappelijke naam of de samenstelling van het middeltje bij te hebben. Uw medicament kan zoek of opgebruikt geraken.

Om bij een buitenlandse consultatie heel wat tijd te sparen is het nuttig aan uw arts een briefje te vragen waarop hij de internationaal in gebruik zijnde naam van uw ziekte, de aard en het soort stoma en het telefoonnummer van het ziekenhuis waar men u opereerde heeft genoteerd. Stop dat bij uw identiteitskaart, samen met de aanduiding van uw bloedgroep en de vermelding van uw geestelijke overtuiging en wie te verwittigen bij een ongeval.

Ook in eigen land kunnen dergelijke gegevens bij een ongeval misschien uw leven redden.

7-Op zoek naar de zon!

Zoals de meeste landgenoten zult ook u waarschijnlijk houden van het zonnige zuiden. Denk eraan dat heel wat van uw stomahulpmiddelen ook daar zo koel mogelijk moeten bewaard worden (niet in diepvriesvakje). Vooral ileostomie-patiënten moeten bij grote warmte veel drinken en regelmatig iets stevigs eten.

Zij hebben geen dikke darm meer die het vocht uit de stoelgang filtert zodat bij hen er heel wat vocht met de ontlasting verloren gaat. Onvoldoende drinken kan bij hen uitdroging verwekken en zeer pijnlijke nierstenen doen ontstaan (uraatstenen). Daarom: veel drinken!

Denk eraan dat u op reis steeds een medicatie meeneemt tegen diarree en tegen darmkrampen), want het vreemde voedsel kan u parten spelen.

Hieronder staat een klein schema om u te helpen. Maar onthoud: bij ernstige diarree van meer dan één dag moet u onmiddellijk een dokter raadplegen.

Ileostomiedrager

vocht

zout

urineproductie

 

in normale situatie

 

diarree (gewichtverlies

minder dan 5 %)

 

 

 

 

diarree (gewichtverlies

van 5 tot 8 % of meer)

 

ernstige diarree

 

3 liter

 

extra drinken

 

 

 

 

 

+ 4 liter

 

 

infuus

 

15 g keukenzout extra

 

extra zout onder de vorm van bouillon, chips en zonodig zoutcapsules om de 2 uur

 

 

ORS oplossen in 2 liter

water

 

1 liter of meer per dag

 

1 liter of meer per dag

 

 

 

 

 

 

1 liter of meer per dag

 

id.

Gelukkig zullen de meeste stomadragers onder u in Zuid Europa een heerlijke vakantie kunnen doorbrengen zonder ergens last van te hebben. Geniet van de zon, de smaak van de exotische gerechten zoals paëlla en tapas, Griekse moussaka of de heerlijke pastagerechten in Italië. Dat alles opgevrolijkt met een lekker plaatselijk wijntje of … fris mineraalwater. Prettige vakantie!

Opgepast: besmetting van voedsel kan net vóór het serveren plaatsvinden, zelfs na langdurig koken. Als u ondanks alle voorzorgsmaatregelen toch diarree krijgt, is extra opletten nodig (= eten van beschuit, brood, crackers)

Grote zorgvuldigheid bij de keuze van wat u eet of drinkt kan het risico van diarree

verminderen maar niet volledig elimineren. Daarom geef ik hieronder een overzicht van de graad van risico dat u loopt bij het eten van bepaalde voedingsmiddelen.

Deze site werkt enkel correct met cookies. Door gebruik te maken van onze website en diensten, aanvaard je het plaatsen van deze cookies op je computer.
Ok